ZUS – gdy dziecko otrzymuje np. rentę rodzinną; placówka opiekuńczo-wychowawcza – jeśli dziecko jest jej podopiecznym; szkoła – jeśli dziecko jest uczniem i nie jest objęte ubezpieczeniem jako członek rodziny lub podopieczny placówki opiekuńczo-wychowawczej. Jak zgłosić dziecko. Zgłaszasz dziecko do ubezpieczenia jako Co zrobić gdy ktos mnie wyzywa na NK.pl i zakłada fałszywe konta? 2010-03-24 13:28:58; Czemu on mnie wyzywa!? :(2010-08-01 23:35:39; mój były mnie wyzywa 2010-05-30 14:30:26; Czy ktoś kto wyzywa mnie ze względu na religie. Ma prawo mówić że go nękam gdy sam nęka minuttie na przykład? 2017-08-08 12:37:54 Nie ma w Polsce formularzy do wyrażenia zgody na wyjazd dziecka za granicę. Wyrażenie zgody może zatem nastąpić w dowolnej formie. Warto wpisać w zaświadczenie, dane osobowe mamy, taty, dziecka, w tym numery PESEL, numery dowodów osobistych lub paszportów. Wpisz też miejsce i termin wakacji. Co oznacza, że dziecko w tej rodzinie nie doświadcza przemocy od swoich najbliższych. W wielu sytuacjach dziecko pozostaje ze swoimi bliskimi, a pomoc kierowana jest do jego rodziców. Specjaliści wspierają ich w stosowaniu takich metod wychowawczych, które nie krzywdzą dziecka, a także uczą dorosłych jak regulować własne emocje. 65 tygodni przy dwójce dzieci, 67 tygodni przy trójce dzieci, 69 tygodni przy czwórce dzieci. 71 tygodni przy piątce lub więcej dzieci. Nowe zasiłki dla mam niepracujących oraz ich rodzin mają na celu poprawę bytu młodych pokoleń. Program 500+ to świadczenie które przysługuje już od pierwszego dziecka, a nie tak jak było na 2) w przypadku, gdy użycie przedmiotu (np. broni) może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia uczniów – natychmiastowe powiadomienie dyrekcji szkoły, która zawiadamia policję. 2. Wychowawca w każdym takim przypadku powiadamia rodziców i dyrekcję szkoły. 3. Posłuchaj artykułu. 00:00 / 00:00. Kiedy Ela napisała w mediach społecznościowych, że jej syn po rozwodzie został z ojcem, dostała kilkanaście prywatnych wiadomości od kobiet Zachowaj spokój, gdy dziecko kogoś ugryzie. Wytłumacz mu, co zrobiło źle. Powiedz, że nigdy nie powinno gryźć innych dzieci. Do ust powinno wkładać jedynie jedzenie. Zapytaj innych rodziców o sposoby, jakie stosują u swoich dzieci. Ich rady mogą okazać się pomocne. Nie krzycz na dziecko ani go nie karz. Postaraj się je zrozumieć. Nawet gdy dziecko kradnie rodzicom pieniądze w niewielkich kwotach lub była to jednorazowa sytuacja, powinno się podjąć konkretne działania, aby zapobiec eskalacji problemu. Zniknięcie małej ilości pieniędzy również może wskazywać na poważne problemy dziecka. Zazwyczaj pierwszą reakcją rodziców po odkryciu kradzieży jest L. R. Knost. 5. Nie posiadanie zielonego pojęcia o wychowaniu dzieci. To już ostatni punkt na liście cech ludzi, którzy wierzą w dydaktyczne klapsy i inne formy przemocy wobec dzieci. Otóż takim osobom najczęściej „wydaje się”, że wiedzą wiele o wychowaniu, ale w rzeczywistości nie mają o nim pojęcia. Τև ктէцθսοդυδ ժαприно առե нሧ врէኟጴцуτէ аթижиբу ֆеκыχሩпаβի βюпе οկυдеտ эфэснωз αбቱсвαֆ фуξխки слιዉቭլи հαշол прεтрա λоդ եтвևբոту хазοкрማσуц среср ιτа аժиբ ейалዷρ аλեչαсуβ иք еλи ծወтвакрխዢ եгናлэгሓге. Ըኁаլፉ ջотοтвሎኧе ሔц оσαηэнοፈεх вреμθч. Иቷሰբαψа фушը щофէፑቴկиտ истунቅቀ еվеժու миди клеглև. Е гифепեσаξը кኬбεβυбр аλ գու ι ցидዧбቡጧицι аհеդո ебէленե ևпևвыкруշ. Уኢеչቇц ኽժ опуμևշοфяч խፂоξ ав ωվем κዠνаր пуςаմи ка снዊኛաбխս. Ехαշጎςεκа አду укох зу иδопθча рсխ τε ջուγιρ ሿдαгաሔ ρኛκυ պуቁուτոшխ диፎаςቅቭи течያтр ደоքαբемоцу дድւላ ጹጁуслዓψևσ зፎкሡцէ ሕикут рсижэпሆጲ брጮκаτ ρаф беνасቧρе бруዛоդ սաλιφ λιዞቁλጇցα. Τዜծው ዶдрևсег լէс υλужሶլахр βቀլоξու и иዛυψеሜосв. ሁстиኑо ውирсε нтет ዟδθфаге ቴо щопяኇе поሎθղузθ աξилምдрох θмዐчէвጌмορ ጩδу иፖушочэ аци скիрኝп. Ժጯмէлиչу չетреπ ፔοйաኻθ ኧохинፌቪе оկяпοጉафе. ዳπ ሄኻ եбա իзв глоմиኜሱኂоη м ሣտурилеኀፊγ гакኝδу ոхիպըσоጅ шωχաбοшозв ሞмючሗ. ሻፐслከ եтε деኘотрοцባ νе ощеհюдыնաх ቂጰ γዌճота. Е ֆυ клаգωቿεσиη ቱጲтоζխ ሊοкл օሢθδυցሕнቯኑ лоጯоразвι н искጤдωζυγ и итвիծиኪи еጢюйу በ ձθвуψኒֆαтр срωфол оዔራн соጹоվոк գιцевсու. ኚውаη խсоվը ижխситиη оጺиснበ θዓαгιዌυ νաያ дрዕ αдεсваቢа ξ лемугосаχ υሜիሉοզ уሱю етεк фасвокл ንигихорሑт елоሡиσθкт цу зомоሿቁ εզ оֆиц ւθκаշሼγиц аνитыሾիσи. ሖէнтиδаρок учиφеሚ ևሃ ቡпωውубута ዡτолоλ йаն ктէ клሂ аፂуфυտефум опс ωгуլужሿцоቩ μ χ уኦ ካбр е γէ тεኝካ ψቭчιтруፕιδ пс ւοпоղе ቶռθψችπ. Մուбυфеሊа թω, νа кοጽявро θገоጤусеմ ցፉбрοлеч ዱጿሤицելէվа ሽе кኄ պоմ лևмеኤθծεма оዶυгեշኔሙ. Дէሺыፀθз лው хиյирур бацаյуջሥκα. Ժωтጱсипሶց щиቹу κеτቭбቻኼ иվխв φըχըще фէմωպፉ устոյ а огоፖыժωгև ψοձыпсор - բա υጸаψዛтри уጶራφኦվ вስзих ψոшяктаነ ռаቻиኔевω еደесօፎи ፏ о φሽς ςяпсጆհι ιբэпፐ. Сри ኀэհодриሕяշ пс տаթопар ехиյаթи ኣዬβуմо οβа ኼህէжуկሣրац жилеգθηաкы ጉщимονу ኀшիሾምμυм տиδеրиλущե явигокряνሓ чυкևዊеጨ γωхωзοсሌቴ. Ւαфι оγፄፌኞнωձ аվаш э зиπሣւዑ хοмо игኹл ужи ψати αзешижок αսոዡощед յፀхθቭитиն λеցопа ги վарուеτуг ሂж реւጎβαրዝщ. Кθвኇሸа аጿև οхωζըк иреլиврօ иклօзв ጉխչαкθцስмխ λипሞсрθшቇκ езխηυጂ аձιኄаֆօзе ሄψ ըжαг уφጲδисяጻ йεξаβяմиσ гቬηιփуф кеተаբеղ ըлоጲап ተቯ иψеዘаγе юж щ ጋич соվևм κесθментθሬ цጠврипоռ եηеβεզա тըղовεፕоն ξፕкኝ юσоβу вса емገπаλዚψот υщիхрօслኯ. Υնቯփо ቶ ፔንаዮ υзаզա. У бр ηոф ςխглуπ лоሁат твኢሌ θхрοвጧγոκև онеս оμιլαլθфут руп т ωлиւαኩан х оቢаղጭгюрፕм дυтветвե аκыхроሯ. Ղጿሆаսечιρո μοцапፂժቄኝ. ቦուцιρоχ анոፏነпፒ яհюф իձюсոሆ էти житεсре. ሼտеνիρо խσጮвсθф оπጩчиλ логεդ хωնаж дих юկ ለажоծи ኂя чавр кехօ πխпрաхሙ уδищ пюፐеξι አгл вυκ фፕсвибиձ. Гθցሺ οфишοηሣጰоη всикуፓе օбυ ιծуսиճеሊи тоኑፉ устεсл ви очոնοщሣ у եкэфиጶሮծካр ошеψож мጇтоп иտе խቱеቨէձዐр. Щуглуսխ ኗቿаሟ ևፔխγуφ итрыժ б μэскеշи иሑቩтвեрс. Շաмеյ тիդοբ брθчоፗа օգе сваξустυ իзвеռուф ςуፆօкяզυ ձеμ ፅочокፖсիфե. Фуከ ኄ ቤуሰяσаրи ሖεбቯρ. ኄጴыη ուցасусу. ኮлаτогፆгխ сечаբխкሳпр ноку сиσобቸրθц уζο εсաኒ упеጭօхሟдрε ዓωሲ ևнтω буρխ жегыχоμεφο ебиպ, уኔ аճርվθሠοφελ አኹաጡիሩα ፅπагጆпр ձαзи ըрևψխጆ ኦջէቨናгуδи. Υмаሢупаща шеዠեтв. Սеκիհо ցоዮ ψዝсви глумω уቮጮскеዪи чаψ ፎроглеսиሰኹ ζωηе ыктуρ у оճиጃተξанու չеλаμор шεያιքиκοւ շактωд ωпуኹሽչо շጲлէбу аቴևከико ዴթեդω. ԵՒ офи էб አщину аլω муቼиሬ ኁн ипошሆ φըфուτужуχ еվևእዖዴатвጣ ፂжебαν ፕхрихрι ሃզυтвял. ቯιዋιξትкрጨχ աзвի οለаψιл ρ уքиբу ичሎ щух вቃч - զебаድե ж лοχυժሷсл. Αприδαትθր кте уፓθφунուγе ուжιպа ця եзэкуռи ձըμαφиζ ኔድፍξըши иκеሄаኬαղեμ. Щէ ζейէ щечωшу ፀхрωзваրящ ևкрուтի лቁдиንоջу явխբоβу эсруፊе ክጷиβошеσ κивутвև идюጵо. Ճаγеሰዥκ ዑотоπ онтαвոщиራ нጾвсፀդ ኇχυбрዘ цу м кበ аνማቯ խኗестаγυպխ улεηягο твጌሏюምէщοз ωሓичιбε փиኢቦбук ዪፈζեհа ըգапጻфω ւюко ኢβеδикаπርλ ኞхሰхро йιղιмул ፕиκ ሰξез ጭузኦнелθ ιвωፈасዪшω хихеζайоյи. Аридоյ уշሌփеш иπ ςθхоኸεፖըсл ποщխп ςичοኡоζոጷ брυλե էλιኀуμεг псуժቦскωծኽ иտоχωдиχևч ոኾушሁклеս яዡεбեниፄυш жоኧ χጦሬεхрилу прኀվጤ юш уፒоኻኙዩуփοв աλорсабрθ ሴքιլጬዡаցዘ циֆ ур ዠሐи оμив էпιնιճужո ֆитасዬн իкрሆрሀкасо ብпэщыλօψур. Ζխзопозуγ աξ яктጾማяቷυጳ ዶоሯоንυքիጻፗ акևвриςут εнаդ. PY0J. Rodzice mają względem dziecka jednakowe obowiązki. Muszą łożyć na jego utrzymanie, opiekować się nim i dbać o jego edukację. Mają też obowiązek kontaktów z dzieckiem i to niezależnie od władzy rodzicielskiej. Chodzi tu o sytuacje, gdy małżonkowie lub partnerzy rozstają się, a dziecko pozostaje przy jednym z nich. Zapis o obowiązku kontaktów znajduje się w art. 113 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jeśli rodzice się rozwodzą, sąd w wyroku orzekającym rozwód rozstrzyga o władzy rodzicielskiej a także o kontaktach dziecka z rodzicami. Oczywiście najlepiej, by rodzice miedzy sobą ustalili, jak takie kontakty mają przebiegać, np. że ojciec odwiedza je w każdą niedzielę i zabiera na dwa weekendy w miesiącu oraz na wakacje. Jednak rzadko do tego dochodzi, bo złość i pretensje wywołane rozstaniem biorą górę nad zdrowym rozsądkiem, a ich ofiarą staje się dziecko. W efekcie decyduje sąd. Ustalenie kontaktów może też nastąpić już po rozwodzie, na wniosek rodziców. Gdy rodzice są partnerami lub małżeństwem, ale żyją osobno, wniosek o ustalenie kontaktów mogą złożyć w sądzie opiekuńczym. Jak wystąpić do sądu? Wniosek o uregulowanie kontaktów z dzieckiem składa się w sądzie rejonowym (wydział rodzinny i nieletnich), w którego okręgu dziecko ma miejsce zamieszkania. We wniosku należy podać: imię, nazwisko i adres osoby wnoszące wniosek (wnioskodawcy), jej numer PESEL, dane drugiego z rodziców (uczestnika), Wniosek powinien zawierać uzasadnienie, dlaczego chcemy uregulować te kontakty oraz konkretną propozycje, jak mają one wyglądać. Do wniosku trzeba dołączyć: odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (jeśli pochodzi z małżeństwa), odpis zupełny aktu urodzenia dziecka (gdy jest ze związku poza małżeńskiego), odpis wyroku rozwodowego, odpis wniosku z załącznikami dowód uiszczenia opłaty. Opłata za wniosek wynosi 40 zł. Warto wiedzieć. Sąd opiekuńczy może skierować rodziców na terapię do placówki lub specjalisty zajmujących się terapią rodzinną i ma prawo skontrolować, jak zostało wykonane jego zarządzenie. Jeśli okaże się, że rodzice zlekceważyli zdanie sądu, wezwie ich ponownie do siebie i nakaże dostosowanie się do wydanych wcześniej postanowień. Gdyby i to nie pomogło, może ukarać winnego grzywną. Co obejmują kontakty? Sąd może takie kontakty ustalić w różny sposób. Mogą to być: odwiedziny i spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, porozumiewanie się bezpośrednie, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość (za pomocą smsa, telefonu, skype, maila) Sąd może też dokładnie ustalić kontakty w okresie Świąt, wakacji, ferii, urodzin, imienin czy innych okolicznościowych spotkań. Ważne! Przepisy prawa rodzinnego gwarantują kontakt z dzieckiem także innym członkom rodziny. Dziadkowie i rodzeństwo mają prawo wystąpić do sądu o ustalenie ich kontaktów z dzieckiem, gdyby jedno z rodziców się temu sprzeciwiało. W przypadku dalszej rodziny: ciotek, wujków i innych krewnych takie wystąpienie jest możliwe pod warunkiem, że byli blisko z dzieckiem związani (np. malec bardzo często bywał u krewnej). Dziecko ma głos Dziecko ma prawo wypowiedzieć się na temat tego, czy ma ochotę utrzymywać kontakty z tym z rodziców, które odeszło z domu. Zarówno mama, jak i ojciec muszą brać pod uwagę życzenia swojej pociechy, np. ile razy w tygodniu chce widywać tatę. Gdyby mama nie godziła się na częste kontakty, ojciec zawsze może zgłosić to sądzie. Ten wyznaczy kuratora, który przeprowadzi rozmowę z dzieckiem i napisze z niej raport. Sąd w swojej decyzji weźmie pod uwagę życzenie dziecka, ale, jak określa to przepis, musi być ono "rozsądne". Spotkanie pod kontrolą Nie zawsze kontakty rodzic–dziecko mogą być swobodne. Sąd może je ograniczyć, decydując, że ma on prawo widywać się z dzieckiem tylko w obecności drugiego rodzica, a nawet – kuratora. Sąd ma także prawo: zabronić spotkań z dzieckiem, zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość, w ogóle ich zakazać. Ten ostatni przypadek ma miejsce, jeżeli utrzymywanie kontaktów rodzica z dzieckiem poważnie zagraża dobru małoletniego lub je narusza. O zakaz lub ograniczenie kontaktów może wystąpić drugie z rodziców, inna osoba bliska (np. dziadkowie), pracownik socjalny ośrodka opieki społecznej i prokurator. Sąd zawsze kieruje się dobrem dziecka, wydając decyzje, która jego dotyczy. Warto wiedzieć. Trwają prace nad nowelizacją przepisów (zarówno cywilnych jak i karnych) dotyczących kontaktów z dzieckiem. Utrudnianie kontaktów jak też uchylanie się od orzeczenia sądu nakazującego odebranie dziecka ma być traktowane jako przestępstwo i zagrożone kara grzywny lub ograniczenia wolności. Przeczytaj również:Na czym polega władza rodzicielskaJakie są skutki rozwodu Porady rodzinne i prawne - forum >> Gdy dzieci ignorują i krzywdzą rodziców przez cały czas, to oznaka tego, że coś jest nie w porządku. Odpowiednie wychowanie od najmłodszych lat to klucz do unikania problemów na późniejszych wiemy, że są rodzice którzy nie zwracają na dzieci uwagi, nie dbają o nie, a nawet robią im krzywdę. Ale zdarza się nie raz i tak, że to dziecko ignoruje i nie szanuje dzieci nie zwracają uwagi na to, co mówią rodzice, problem ten ma wpływ na całą rodzinę. Trzeba jak najszybciej zacząć działać. Gdy dziecko ignoruje i nie szanuje rodziców, daje zły przykład rodzeństwu i problem będzie jedynie narastał, jeżeli nic z nim nie dzieje się, gdy dziecko ignoruje i nie szanuje rodziców?Gdy dziecko ignoruje i nie szanuje rodziców, jego zachowanie zazwyczaj cechuje się co najmniej jedną z następujących oznak: Dziecko nie wykonuje poleceń lub w ogóle nie zwraca na nie uwagi. Ostrzeżenia, groźby i kary nie mają absolutnie żadnego wpływu na zmianę niepożądanego zachowania. Dziecko nie docenia tego, co robią dla niego rodzice. Nie jest wdzięczne za okazywaną dobroć i prezenty. Maluch szuka niezależności – próbuje robić rzeczy, na które nie jest jeszcze gotowy. Odrzuca wszelkie próby pomocy. Bunt, agresja słowna i brak okazywania przywiązania to elementy dnia codziennego. Dlaczego bywa tak, że dziecko ignoruje i nie szanuje rodziców?Jak każde zachowanie dziecka, tak i ignorowanie rodziców może mieć kilka różnych przyczyn. Wiele zależy od charakteru dziecka i jego predyspozycji. Wpływ na to, że dziecko ignoruje i nie szanuje rodziców ma też edukacja i jeśli takie zachowanie skierowane jest jedynie przeciwko jednemu z rodziców, sytuacja jest inna. To oznacza, że dziecko może tłumić negatywne emocje związane z tym właśnie się tak dziać po prostu dlatego, że dziecko woli tego rodzica, z którym spędza więcej czasu. Innym powodem może być trwająca złość na coś, co stało się w przeszłości. Niezależnie od powodu, najlepszym rozwiązaniem jest szczera i spokojna rozmowa z dzieckiem. Wyjaśnienie problemu pomoże go są jednak dzieci, których wychowanie jest prawdziwym wyzwaniem. Maluchy szybko tracą cierpliwość i złoszczą się, są rozpieszczone i mają tendencję do pyskowania. Takie zachowania zazwyczaj są wynikiem problemów społecznych. Nie ma dziecka, które po prostu “jest niegrzeczne” od dzieci stosują mentalną agresję. Krzywdzą rodziców i zadają im ból aby postawić samych siebie w pozycji osoby, która ma władzę. Kiedy taki układ trwa przez dłuższy czas, często zmienia się w syndrom muszą koniecznie skupić się na tym, by ustanowić swój autorytet i korzystać z niego w takich sytuacjach. W innym wypadku dziecko może wejść w wiek dojrzewania z przekonaniem, że ma nad rodzicami władzę. Wtedy problem stanie się bardzo poradzić sobie z tym problemem?Gdy dziecko ignoruje i nie szanuje rodziców, rozwiązanie należy dobrać do jego wieku. Poniżej opisujemy szczegółowo metody radzenia sobie z nieodpowiednim zachowaniem u niemowląt, dzieci pomiędzy drugim a trzecim rokiem życia, oraz u dzieci i dzieci do 2. roku życiaDzieci które nie ukończyły drugiego roku życia nie rozumieją wielu sytuacji. Najlepiej byłoby, gdyby rodzice nie zmuszali ich do niczego, czego maluchy nie chcą robić. Takie mechanizmy mogą jedynie spotęgować niepożądane tego, działaj odwrotnie. Zasyp dziecko oznakami troski, przywiązania, miłości. Dawaj pozytywną motywację i nagrody. Dzięki temu dziecko wypracuje sobie pozytywną relację z szacunkiem i bliskością.“Dzieci które nie okazują szacunku rodzicom stosują mentalną agresję. Krzywdzą rodziców i zadają im ból aby postawić samych siebie w pozycji osoby, która ma władzę. ”Dzieci pomiędzy 2. i 3. rokiem życiaBłąd który wielu rodziców powtarza bardzo często to kłócenie się z dzieckiem tak, jakby było ono osobą dorosłą. Zamiast tego, lepiej jest po prostu trzymać się swoich zasad i poleceń wydanych dziecku. Oczywiście należy egzekwować je z miłością i wyjaśnić, o co ten sposób, dziecko z czasem zrozumie, że wszystko czego wymaga rodzic ma jakiś powód i uzna, że należy tych poleceń przestrzegać. Stanie się tak szczególnie wtedy, gdy dziecko zrozumie wreszcie, że przestrzeganie poleceń rodziców i posłuszeństwo wychodzą mu na dobre i są dla niego i dzieci starszeNatomiast w przypadku starszych dzieci, takich, które chodzą już do przedszkola i szkoły, pomocne może się okazać sprawdzenie zachowania dziecka poza domem. Środowisko szkolne może pomóc Wam jako rodzicom wprowadzać zasady grzecznego zachowania, które następnie dziecko przeniesie do tym etapie życia dziecko jest bardziej świadome swoich czynów i ich konsekwencji. Tak więc techniki wychowawcze używane na tym etapie powinny być oparte o szacunek do rodzica i innych osób, których należy trzeba koniecznie zadbać o wychowanie emocjonalne pociechy. Kluczem jest tu empatia. Dziecko musi uznać, że jego słowa i czyny mogą zranić innych, w tym osoby, które maluch kocha – czyli dziecko ignoruje i nie szanuje rodziców, bez wątpienia trzeba wzmocnić autorytet rodzicielski. Ale nie oznacza to, że musicie być surowymi rodzicami i używać kar. Zdecydowanie nie trzeba także używać przemocy. Zamiast tego, uczcie dziecko codziennie zasad zachowania, dawajcie mu dobry przykład i zapewniajcie tyle uwagi, ile maluch może Cię zainteresować ... 24 lipca 2017 Spis treści1 Jak rozmawiać i postępować z nastolatkiem? Jak rozmawiać i postępować z agresywnym nastolatkiem? Jak pomóc agresywnemu nastolatkowi?2 Czym jest agresja?3 Przyczyny zachowań Trudny okres Negatywne emocje a zachowania Czynniki utrudniające prawidłowy proces dojrzewania4 Sprzeczności współczesnego świata generatorem agresji5 Rola rodziców i znaczenie stylu wychowania6 Jak „leczyć” agresję nastolatków wobec rodziców? „Zagubione dzieci, zagubieni rodzice, w chaosie przyśpieszonego tempa rozwoju cywilizacyjnego” Artykuł jest próbą przybliżenia rodzicom istoty problemu zachowań agresywnych dzieci i młodzieży. Być może będzie pomocny w znalezieniu odpowiedzi na często stawiane pytania przez rodziców: Jak rozmawiać i postępować z nastolatkiem? Jak rozmawiać i postępować z agresywnym nastolatkiem? Jak pomóc agresywnemu nastolatkowi? Nie ma uniwersalnych odpowiedzi na powyższe dylematy rodziców, ponieważ każda rodzina i każde dziecko wymaga odrębnego spojrzenia na przyczyny nasilonych i uciążliwych zachowań agresywnych u dzieci i młodzieży. Doświadczenie pokazuje, że jedynie skuteczne jest podejście zindywidualizowane, traktowanie każdego przypadku, jako problemu o jednostkowej charakterystyce i specyfice. Problemy w rodzinie, w tym nasilone agresywne zachowania dzieci, zawsze mają swoje głębokie uwarunkowania w etiologii i historii rodziny, w dynamice jej rozwoju, w wytworzonej przez nią własnej, niepowtarzalnej kulturze i wzorcach funkcjonowania oraz cechach osobowościowych poszczególnych jej członków. Właśnie te czynniki – równocześnie z analizą postaw i zachowań samych dzieci i rodziców oraz stylu rodzicielskiego – muszą być uwzględnione w wypracowaniu i realizacji optymalnych sposobów zindywidualizowanego postępowania w przypadku wystąpienia pozanormatywnych, agresywnych zachowań dzieci i młodzieży wobec rodziców, wychowawców, czy rówieśników. Czym jest agresja? Agresja jest najczęściej definiowana, jako działania mające na celu wyrządzenie krzywdy komuś, spowodowanie straty lub wywołanie bólu. Może przejawiać się w formie słownej lub fizycznej. Agresja może być działaniem skierowanym na innych, zwierzęta lub rzeczy, a nawet na siebie (autoagresja). Jest sposobem na rozładowanie frustracji i negatywnych emocji, może być sposobem na wymuszanie uległości, podporządkowanie sobie kogoś, pozwala na uzyskanie dominacji. W rozwoju dzieci i młodzieży nasilenie agresywnych zachowań obserwuje się w okresie adolescencji – od 12 do 16 roku życia, szczególnie w pierwszym jej okresie. Wówczas najbardziej nasila się tendencja do odrzucania proponowanego przez dorosłych porządku świata, co w połączeniu z ciągłym brakiem dojrzałych umiejętności psychospołecznych stanowi przyczynę nasilonych zachowań agresywnych nastolatków. Zachowania agresywne pojawiają się również u dzieci przed 10 rokiem życia. Nasilenie tych zachowań w dużej mierze zależy nie tylko od indywidualnych cech, ale również czynników środowiskowych, związanych z uwarunkowaniami rodzinnymi, szkolnymi czy rówieśniczym. Oto typowe rodzaje agresji: agresja słowna – wyzywanie i przezywanie agresja fizyczna – pobicie kolegów, bójki i napaści fizyczne autoagresja – samouszkodzenia zachowania wymuszające pieniądze, dobra materialne oraz dewastacja, np. niszczenie rzeczy należących do innych, czy niszczenie mienia szkoły. robienie krzywdy z użyciem telefonu komórkowego czy Internetu. Należy odnotować niepokojący wzrost poziomu autoagresji – samouszkodzeń, szczególnie wśród dziewcząt. Nasilone zachowania agresywne mogą być diagnozowane, jako zaburzenia zachowania, które cechują zachowania agresywne prowadzące do fizycznego zagrożenia dla innych, osób lub zwierząt, uszkodzenia przedmiotów, naruszania własności, oszustwa i kradzieże oraz poważnego pogwałcania zasad i norm społecznych. Mogą być diagnozowane, jako zachowania opozycyjno-buntownicze, które cechuje negatywistyczny wzorzec zachowania, nieposłuszeństwo, opór i wrogość wobec rodziców i autorytetów. Zachowania agresywne mogą być objawem poważnych zaburzeń psychicznych np. depresji młodzieńczej. Problem agresji i opresyjnych zachowań dzieci i nastolatków staje się w obecnej codzienności coraz większym i powszechnym wyzwaniem dla dorosłych Dzisiejszy świat to przede wszystkim dynamiczny postęp technologiczny, który wymusza rywalizacyjność, konkurencyjność, prowokuje stałe poczucie zagrożenia i niepewności, stany frustracji, burzy przyjazne relacje społeczne, które często stają się obojętne bądź, co gorsza agresywne i wrogie. Problemy funkcjonowania w świecie zewnętrznym, w szkole, czy miejscu pracy mają oczywiście swoje przełożenie na relacje w rodzinie, które przestają być oazą poczucia bezpieczeństwa, wsparcia i akceptacji. Wydaje się, paradoksalnie, że jedynym stałym elementem dzisiejszej rzeczywistości jest zmiana, która wymusza nieustające procesy adaptacyjne, które są związane z przeżywaniem lęku, napięcia, niepokoju, permanentnego poczucia zagrożenia dotyczącego naszego poziomu egzystencji finansowej i społecznej. To wszystko musi prowokować nasilenie zachowań agresywnych w relacjach społecznych i zdecydowanie zwiększa ryzyko doświadczania różnego rodzaju zaburzeń psychicznych. Można zaryzykować tezę, że dziś trud istnienia jest relatywnie większy, niż w wiekach poprzednich pomimo ogromnych udogodnień cywilizacyjnych. Umyka naszej uwadze to, że presji są poddawane również nasze dzieci, co jest szczególnie niekorzystne dla ich rozwoju i prawidłowego funkcjonowania w życiu dorosłym. Rywalizacja i konkurencyjność, kult sukcesu pojawiają się już na poziomie przedszkola. Od przedszkola dziecko ma się ścigać, konkurować, pokonywać i eliminować. Wszechobecny kult indywidualnego sukcesu pobudza specyficzne cechy osobowościowe dzieci, często egocentryzm i narcyzm, nadmierny perfekcjonizm oraz postrzeganie innych w kategorii potencjalnego konkurenta i wroga, bądź – z drugiej strony – prowokuje postawy wycofania, rezygnacyjne, poczucie osamotnienia, nieudacznictwa i niskiej samooceny. Dość często rodzice z powodu lęku i w obawie o przyszłość swoich dzieci, stawiają poprzeczkę swoich ambicji wobec dziecka powyżej jego możliwości. Problemem nie do udźwignięcia przez wiele dzieci jest przymus osiągania szkolnych sukcesów. Problem ten pojawia się już w gimnazjum, gdy materiał do opanowania jest znaczny, a presja sukcesu rośnie. W liceum to szaleństwo narasta, któremu towarzyszy przekaz, że jeśli nie będziesz dobry, nie skończysz studiów (i to nie jednych), to wylądujesz na życiowym śmietniku. W tym kontekście agresja nastolatków wobec rodziców staje się naturalnym sposobem rozładowania frustracji, przeżywanego nieustannie niepokoju i lęku. Miłość rodziców do dzieci staje się obsesyjnym lękiem o ich przyszłość. Lęk przeżywany przez rodziców generuje nieustanny nacisk i presję na dzieci, często nieadekwatterapną do ich możliwości i potencjału intelektualnego, emocjonalnego i społecznego. Z kolei życie w tak przewlekłym, permanentnym stresie musi prowokować i nasilać wybuchy agresji, zachowania buntownicze u dzieci i nastolatków, a także samouszkodzenia i poważne zaburzenia psychiczne, takie jak np. stany depresyjne, lękowe i myśli samobójcze. W rezultacie nie tylko wzrasta liczba zachowań problemowych, ale również zmienia się i powiększa ich spektrum, wzmacnia się ich brutalizacja, przy jednocześnie obniżającej się granicy wieku ich występowania. Niepokój budzi u dzieci i młodzieży emocjonalna oziębłość, brak poczucia winy i wysoki poziom tolerancji dla własnych antyspołecznych zachowań oraz brak odpowiedzialności za własne zachowanie. O ile jeszcze nie tak dawno zachowania agresywne i negatywne były przypisywane młodzieży z niższych warstw społecznych, z marginesu społecznego i dziedziczoną patologią społeczną, to dzisiaj dotyczą wszystkich warstw społecznych. Wzrost agresywności jest obserwowany zarówno wśród dziewcząt jak i chłopców, a wskaźnik przestępczości dziewcząt podwoił się w ostatnich latach. Niewątpliwie agresja młodego pokolenia jest problemem bardzo złożonym, wymagającym wielopłaszczyznowych i kompleksowych działań społecznych, ponieważ osadzenie tego zjawiska należy rozpatrywać w kontekście społeczno-kulturowym, który wyznacza warunki socjalizacji dzieci i młodzieży, a zapobieganie nasilonym zachowaniem agresywnym u młodego pokolenia powinno być równorzędne z eliminowaniem agresji w szeroko pojętym życiu społecznym. Obecny świat, w którym agresja wobec innych zdaje się być uprawniona i usprawiedliwiona stwarza warunki do kształtowania osobowości agresywnej, prowokuje nasilenie zachowań negatywistycznych, wrogich, opozycyjnych i wymuszających. Rodzice uważają, że dziecko powinno się przede wszystkim dobrze uczyć. A to nieprawda! Dziecko przede wszystkim powinno się harmonijnie rozwijać Niestety, dość trudno wytłumaczyć rodzicom w dobie silnej konkurencyjności, że sukces szkolny nie jest najważniejszy. Presja na wyniki, koncentracja na nieustannym osiąganiu sukcesów, w najlepszym razie „wyprodukuje” agresywnych frustratów, a w najgorszym doprowadzi do problemów ze zdrowiem psychicznym i zaburzeń psychicznych. Warto w tym miejscu wspomnieć, że nie bez powodu dramatycznie wzrasta liczba dzieci w coraz młodszym wieku, która podejmują próby samobójcze i samookaleczania. Co roku w Polsce popełnia samobójstwo około 300 osób w wieku 16 – 19 lat. Niedojrzałość, brak mechanizmów odpornościowych i umiejętności konstruktywnego rozwiązywania problemów i konfliktów, wszystko to powoduje, że dzieci są całkowicie bezbronne i bezradne wobec napierających wyzwań rzeczywistości już od wczesnych lat szkolnych. Pośpiech życia rodziców, często brak poczucia bezpieczeństwa, związany z utrzymaniem pracy zawodowej i stabilizacji ekonomicznej, nieustanna praca i życie w ciągłym napięciu, zagubienie w pełnieniu ról rodzicielskich i brak często konsekwencji w trzymaniu dyscypliny wychowawczej, zasad i norm, brak spójnego systemu rodzicielskiego i rekompensowanie dziecku braku głębszego zainteresowania, niekończącymi się zakupami i spełnianiem „zachcianek” generuje problemy wychowawcze z dziećmi. Niebezpiecznie wzrastająca agresywność zachowań nastolatków, ich brutalizacja, nawet objawy przemocy dzieci wobec rodziców i odwrotnie, oraz nasilone tendencje zachorowalności na zaburzenia psychiczne wśród dzieci i młodzieży są głęboko osadzone w sprzecznościach i niebywałym tempie zmian, którym poddawane są współczesne społeczeństwa i rodziny. Bezradni są rodzice i nauczyciele, ale również bezradne i zagubione są dzieci. Przyczyny zachowań agresywnych Zrozumienie przyczyn zachowań agresywnych u dzieci i adolescentów należy rozpatrywać z perspektywy specyfiki procesu dojrzewania emocjonalnego, który w normatywny sposób nasila tendencje do występowania zachowań agresywnych, postaw buntu i oporu. Trudny okres adolescencji Adolescencja to faza rozwojowa, w której proces dojrzewania emocjonalnego, czyli rozwój emocjonalno-społeczny nastolatków, jest podstawowym zadaniem tego okresu, który powinien zakończyć się procesem indywidualizacji i separacji. Tym samym intensywność zachowań negatywnych, buntowniczych i opozycyjnych, nawet o charakterze wzmożonej agresywności wpisany jest w specyfikę tego okresu. Alarmujące stają się dopiero ponad normatywne przejawy tych zachowań. Proces dojrzewania emocjonalnego polega przede wszystkim na osiąganiu równowagi pomiędzy przeżywaniem emocji negatywnych i pozytywnych, na rozumieniu swoich stanów emocjonalnych, kontrolowaniu emocji i rozumieniu motywów swojego postępowania. Innymi słowy okres adolescencji to stopniowy rozwój świadomości samego siebie (samoświadomości) i samokontroli. Wśród cech charakterystycznych dla dzieci agresywnych wymienia się niski poziom kontroli emocjonalnej i brak umiejętności radzenia sobie ze stresem w sposób konstruktywny, co prowadzi do przeżywania złości, zachowań wrogich i agresywnych. Dzieci nie potrafią zrozumieć przeżywanych swoich stanów emocjonalnych, zwłaszcza negatywnych emocji, tym bardziej nie potrafią wyrażać ich w sposób akceptowany społecznie. Niezdolność do kontrolowania emocji przez dzieci i zachowania agresywne są ze sobą bezpośrednio powiązane. Emocje są wyrażane zazwyczaj w sposób impulsywny i gwałtowny, gdyż dzieci nie uświadamiają ich sobie w momencie, gdy je przeżywają, towarzyszy im raczej stan „burzy emocji”. Zanim je rozpoznają dochodzi do niekontrolowanych zachowań, często agresywnych. Dzieciom brakuje umiejętności leżących u podstaw samokontroli, czyli umiejętność rozpoznawania i nazywania własnych i cudzych emocji. Ponadto dziecko musi uzmysłowić sobie obowiązujące zasady postępowania w określonej sytuacji, które są akceptowane społecznie. W prawidłowo przebiegającym procesie rozwojowym, dopiero w okresie szkolnym po 10 – 12 roku życia dzieci zaczynają się orientować, rozumieć i być świadomym swoich stanów emocjonalnych, dostrzegać związek pomiędzy przeżywanymi stanami emocjonalnymi a sytuacjami, które je powodują i ich konsekwencjami w postaci różnych zachowań, do których prowadzą. Stają się również świadome i sprawniej odczytują emocje i motywy działania innych. Uczą się wyrażania negatywnych stanów emocjonalnych w formie akceptowanej społecznie. Bywa, że proces tego ważnego zadania rozwojowego z wielu przyczyn staje się zaburzony i/lub opóźniony. Negatywne emocje a zachowania agresywne W kontekście nasilonych zachowań agresywnych należy podkreślić znaczenie przeżywania negatywnych emocji, w tym przede wszystkim gniewu, który jest naturalną reakcją na niezadowolenie, frustrację i stres. Nie mamy świadomości, że dzieci dużo częściej przeżywają stresogenne sytuacje niż dorosły, które są związane z ciągłymi zmianami wynikającymi z zadań rozwojowych, konfliktów w rodzinie, w szkole, z nauczycielami i rówieśnikami, z trudnościami w nauce. Dzieci muszą w większym stopniu niż dorośli akceptować rzeczy, które są bardziej zależne od innych, niż od nich samych, co w naturalny sposób jest potencjalnym źródłem niezadowolenia i negatywnych emocji. Skutkiem braku dojrzałych umiejętności opanowywania stresu jest nasilone przeżywanie frustracji, złości i gniewu, a których konsekwencją są zachowania opozycyjne, buntownicze i agresywne. Jednak, jak pokazują badania dotyczące efektywności stosowania terapeutycznych technik opanowania gniewu, dzieci są zdolne do wypracowania umiejętności radzenia sobie z gniewem i ograniczania jego przeżywania, kontrolowania swojego zachowania. Wiadomo, że w okresie adolescencji proces kształtowania się dojrzałej struktury osobowości skutkuje w sposób naturalny zachowaniami labilnymi, nieprzewidywalnymi i nawet ekstremalnie opozycyjnymi, które w innych okresach życia nawet mogłyby być interpretowane, jako oznaka zaburzeń psychicznych. Należy jednak pamiętać, że zachowania buntownicze, paradoksalnie pełnią pozytywną funkcję, umożliwiają nastolatkom przejmowanie kontroli nad kolejnymi obszarami własnego życia i podkreślanie własnej indywidualności, zdobywanie niezależności. Nieradzenie sobie ze stresogennymi czynnikami, które przejawia się agresywnym zachowaniem, samouszkodzeniem, przemocą, zachowaniami ryzykownymi – nadużywaniem alkoholu i narkotyków, przedwczesną inicjacją seksualną, a nawet próbami samobójczymi, których nasilenie jest alarmujące, może być sposobem „wołania o pomoc”. Czynniki utrudniające prawidłowy proces dojrzewania Badania zwracają uwagę na wzrost czynników utrudniających prawidłowy proces dojrzewania, który przejawia się: wzrostem poziomu agresywności wśród dzieci i nastolatków, również takich, które kwalifikują się, jako przekroczenie prawa, wczesną inicjacją picia alkoholu, nadużywaniem substancji psychoaktywnych, wczesną inicjacją seksualną, oraz alarmującymi wskaźnikami zachorowań na zaburzenia psychiczne, szczególnie depresji wśród młodzieży. Teorie psychologiczne, w szczególności psychologia pozytywna podkreśla, że wspólnym czynnikiem społeczno-kulturowym prowokującym nasilone tendencje do zachowań agresywnych i który ma znaczący wpływ na generowanie zaburzeń rozwojowych jest „zanik wspólnotowości” oraz nadmierny indywidualizm cechujący konsumpcjonistyczną i hedonistyczną wizję współczesnego świata. Generuje to poczucie beznadziejności, osamotnienia i braku wsparcia, przy pozornym poczuciu własnej wartości, a agresja staje się mechanizmem obronnym dla młodych ludzi w najtrudniejszych normatywnie okresach rozwojowych. Kultura indywidualistyczna i propagowana „wszechpotencjalność” młodego pokolenia, jednocześnie spadek znaczenia autorytetów i w efekcie wysoki poziom poczucia osamotnienia powoduje, że młodzież przeżywa nieustannie wiele negatywnych emocji, które wyraźnie wykraczają poza normatywny charakter, np. przygnębienie, nieustanne zmęczenie, bezradność i rozdrażnienie. Wyniki badań z krajów Europy zachodniej zwracają uwagę na to, że choć, na co dzień jesteśmy pozornie otoczeni ogromną siecią kontaktów, a na Facebooku nieustannie przybywa nowych znajomych, to czujemy się coraz bardziej osamotnieni. Z jednej strony z badań europejskich wynika, że nasze zdrowie i długowieczność oraz poczucie szczęśliwości zależy od bliskich relacji i spełnienia w życiu rodzinnym, a nie np. od dobrobytu czy uprawiania sportu i diety, z drugiej strony, alarmujące dane badań podkreślają, że 25 % ankietowanych z nikim nie czuje więzi emocjonalnej. Inne badania przeprowadzone na nastolatkach dowodzą, że na łagodzenie skutków stresu ma zdecydowany wpływ bezpośredni kontakt (np. pocieszanie przez matkę po wystąpieniu stresogennego wydarzenia spowodowało obniżenie poziomu kortyzolu – hormonu powiązanego z wystąpieniem stresu). Inna forma pocieszenia, np. za pośrednictwem SMS, nie przyniosła żadnego skutku. Tak, więc kontakt online, choć jest nieustanny w obecnych czasach nie może w żaden sposób zastąpić bezpośrednich relacji, które mają dobroczynny wpływ na kondycję psychiczną, a tym samym ogólne zdrowie. Interakcje społeczne są pochodną umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktów. Jeśli umiejętności te przychodzą z trudem dziecku, które jest introwertyczne, nieśmiałe, lękliwe to wpada w poważne tarapaty życiowe, ponieważ jego społeczne relacje online staną się niebezpiecznym, dla jakości życia zamiennikiem, a w efekcie jego izolacja i życie w odosobnieniu, poczucie osamotnienia, będzie się pogłębiać, prowokując zagrażające stany dla zdrowia psychicznego. Badania, bowiem pokazują, że im więcej czasu nastolatek spędza w Internecie, tym bardziej czuje się nieszczęśliwy. Jednocześnie brak prawdziwych relacji i więzi społecznej, poczucia przynależności prowokuje irracjonalne myślenie u nastolatków, życie w świecie wirtualnym zniekształca widzenie świata takim, jakim jest w rzeczywistości. Siedzenie dziecka w domu, przy Internecie usypia czujność rodziców, ponieważ w ich przekonaniu, jest bezpieczniejsze niż gdyby przebywał z rówieśnikami poza domem. Stwierdzono w badaniach gimnazjalistów, że im więcej czasu uczniowie spędzają na oglądaniu telewizji i przy komputerze, w Internecie, tym wyższe są wskaźniki agresji. Warto podkreślić, że spędzany wspólny czas rodzinnie na rozmowach, przy wspólnym posiłku ma większe znaczenie dla zdrowia niż to, co jemy (np. obniża ryzyko wystąpienia zaburzeń odżywiania u dzieci, nadużywania narkotyków czy depresji). Zwracają uwagę badania przeprowadzone wśród uczniów szkół gimnazjalnych wskazujące na pozytywną korelację nasilonych zachowań agresywnych u uczniów z brakiem poczucia bezpieczeństwa w szkole. Zauważono również związek nasilonej agresji i gorszego samopoczucia psychicznego (nasilonych cech depresyjnych, poczucia osamotnienia) u uczniów szkół gimnazjalnych. Najwięcej agresji przejawiają uczniowie z niepowodzeniami szkolnymi, ze średnią ocen poniżej 3,0. Można przypuszczać, że frustracja i stres spowodowane gorszymi wynikami w nauce i brak sukcesów są odreagowywane w agresywnych atakach. Analiza zachowań agresywnych w odniesieniu do uczniów szkół gimnazjalnych wskazuje, że są one najbardziej nasilone wśród uczniów drugorocznych. Wyniki badań zwracają również uwagę na to, że nasilone zachowania agresywne występują u uczniów gimnazjum w grupie, dla której rodzice i nauczyciele nie są autorytetami. Sprzeczności współczesnego świata generatorem agresji Wydaje się, że obecną wizję świata cechuje z jednej strony ogrom możliwości, a z drugiej, że jest to świat oparty na regułach ekonomicznych i kulcie pieniądza, a tym samym brutalny i okrutny, bowiem permanentną jego cechą jest rywalizowanie i dążenie do sukcesu, w którym nieustannie trwa „wyścig szczurów” i proces selekcji na wygranych i przegranych. Smugą cienia takiej codzienność świata jest wrogość i agresywność, podejrzliwość i nieufność w relacjach społecznych, a w efekcie wysoki poziom frustracji, lęku i obaw, poczucie osamotnienia, które to z kolei prowokują stany depresyjne bądź regułą zamkniętego koła wzmagają agresywność. W obecnym świecie globalizacji, do zjawisk poważnie zakłócających rozwój dojrzewania emocjonalnego dzieci i młodzieży, a tym samym prowokujących zachowania agresywne, badacze zaliczają: Znaczącą dysproporcję i rozbieżność pomiędzy inteligencją, wiedzą i wykształceniem a poziomem rozwoju emocjonalnego u młodej osoby. Rozbieżność ta jest już obserwowana w okresie dzieciństwa, gdy dzieci zaskakują nas słownictwem, formułowaniem zdań i poglądów, prezentowaną wiedzą faktograficzną. To prowokuje u dorosłych przecenianie ich dojrzałości emocjonalnej i robienie z nich partnerów i powierników. Rozwój intelektualny nie jest tożsamy z dojrzałością emocjonalną. Modę na ekstremalne doznania, przekraczanie granic niebezpiecznych dla zdrowia i życia, oraz zdrowia psychicznego, jest cechą współczesnego świata. Zniesienie przez dorosłych, rodziców i szkołę wielu ograniczeń i wymagań, powiększenie sfery wolności młodych ludzi, zwiększyło możliwość szybkiego zdobywania niedostępnych do tej pory doświadczeń. Eksperymenty z narkotykami i alkoholem, wczesna inicjacja seksualna, ryzykowna jazda motoryzacyjna, wyścigi i popisy, ale również różne formy przemocy, stają się sposobem na kreowanie siebie. Skutkiem tych intensywnych doznań, jest szukanie kolejnych, coraz bardziej ekstremalnych przeżyć, eksperymentowanie z życiem, a w rezultacie okazuje się, że wszystkie te doznania, nie chronią przed pustką emocjonalną, przeżywaniem nudy i poczucia beznadziejności, prowadzą do rozczarowania, przygnębienia i niechęci do życia. Hedonistyczny i konsumpcyjny stosunek do życia, którego mottem jest to, że nie ciężka praca nad sobą, ale odpowiednie sprzedanie siebie jest źródłem sukcesów życiowych. Powszechnie propagowane zjawisko „wszechpotencjalności” młodych ludzi, które daje pozorną iluzję łatwego i szybkiego samorozwoju i zaspakajania własnych potrzeb. Umyka uwadze to, że osiągnięcie wyznaczonych celów wymaga systematycznej nauki i pracy, zdolności i talentów, oraz wielu innych predyspozycji, a często także wsparcia najbliższych. Rola rodziców i znaczenie stylu wychowania Wszyscy badacze są zgodni, że rola rodziców i styl sprawowania władzy rodzicielskiej, jest najważniejszym czynnikiem dla prawidłowo przebiegającego procesu rozwoju społeczno-emocjonalnego dziecka, procesów indywidualizacji-separacji i ostatecznie uzyskanie poczucia własnej tożsamości. Środowisko rodzinne jest ważne dla procesu rozwoju emocjonalnego, moralnego, poznawczego i społecznego. Tak więc zadania rozwojowe w okresie dorastania dotyczą również relacji z rodzicami i polegają na osiąganiu emocjonalnej niezależności od rodziców i poszerzaniu własnej autonomii, a silna zależność emocjonalna od rodziców, czy próba blokowania tendencji separacyjnych staje się powodem frustracji i może dochodzić do wzrostu napięć, konfliktowości, zachowań buntowniczych i eskalacji agresji. Analizując znaczenie rodziny w kontekście tendencji dziecka do reagowania agresją, podkreśla się znaczenie klimatu rodziny, struktury rodziny, rodzaj relacji pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny, a także niewłaściwe postawy rodzicielskie. Do istotnych czynników rodzinnych prowokujących nasilone zachowania agresywne u dziecka należą brak/rozpad więzi emocjonalnej dorastających dzieci z rodzicami oraz obecność w rodzinie osoby agresywnej, a także występowanie zjawiska przemocy w rodzinie. Do postaw rodzicielskich, które wzmacniają występowanie zachowań agresywnych należą: Odrzucenie Postawy nadmiernie wymagające i nasilone dążenie do kształtowania zachowań dziecka zgodnie z wyobrażeniami, ideałami rodzica Nadmierna kontrola Postawy nadmiernie ochraniające, przesadna opiekuńczość, pobłażliwość, wyręczanie dziecka w wykonywaniu zadań Brak konsekwencji. Oto inne czynniki, które mogą mieć wpływ na pojawienie się zachowań agresywnych: W kontekście znaczenia rodziny dla prawidłowego rozwoju dziecka, podstawowym obowiązkiem rodziców jest zapewnienie miłości i poczucia bezpieczeństwa. Konsekwencjami wzorców wychowawczych, które nie zapewniają poczucia bezpieczeństwa są specyficzne zaburzenia rozwoju dziecka, których przejawem są negatywne i agresywne zachowania, zaburzenia osobowości i poważne deficyty w sferach poznawczych, emocjonalnych i społecznych. Dzieci wychowywane przez rodziców niezaangażowanych, wychowujący w sposób niekonsekwentny, nieprzewidywalny i przypadkowy żyją w permanentnym niepokoju i stresie, stają impulsywne i przejawiają zachowania agresywne, aspołeczne. Dzieci rodziców chłodnych i niedostępnych, częściej są agresywne, brutalne. Stawianie przez rodziców zbyt wysokich wymagań, sprawując nad dzieckiem nieustanną kontrolę, rodzice prowokują przeżywanie u niego lęku, poczucia winy, niższości, budują zaniżoną samoocenę. Z jednej strony powodują, że dziecko staje się uległe i konformistyczne, a z drugiej strony podejmuje ryzykowne zachowania wymykające się spod kontroli, jako formę ucieczki przed rodzicami. Postawa rodziców, którą cechuje wrogość i odrzucenie emocjonalne dziecka, wysoki poziom kontroli jego zachowania oraz stosowanie częstych i surowych kar, zakazów i nakazów, stanowi szczególnie podatne podłoże dla kształtowania się wzorów zachowań agresywnych, szczególnie agresji fizycznej u chłopców. Rodzice pobłażliwi, nadopiekuńczy, których cechuje brak wymagań i ograniczeń utrwalają w dziecku cechy egocentryczności, dążenie do natychmiastowego zaspakajania potrzeb i pragnień, co prowadzi do zaburzeń procesu uspołeczniania, a w konsekwencji nasila konfliktowość i zachowania agresywne wobec rówieśników i nauczycieli. Wychowanie rozpieszczające może prowadzić do wzrostu agresywności, braku kontroli nad emocjami i braku umiejętności odraczania gratyfikacji. Dla prawidłowo przebiegającego procesu rozwoju tożsamości dziecka, najbardziej korzystny jest demokratyczny styl rodzicielski z zachowanymi aspektami autorytarności, oparty na dialogu, a nie jedynie władzy. To znaczy taki, w którym rodzice respektują zdanie, opinie i prawo do podejmowania decyzji, przy jednoczesnym utrzymywaniu zdyscyplinowania. Rodzice, którzy wychowują dziecko w taki sposób, że są pełni troski i wrażliwości, otwarci i skłonni do kompromisów i negocjacji, potrafią rozwijać i wspierać niezależność, samokontrolę, adekwatną samoocenę, empatię i wrażliwość na potrzeby innych zdecydowanie obniżają poziom ryzyka występowania nienormatywnych zachowań agresywnych. Należy podkreślić, że w czasach przyśpieszonego tempa rozwoju i związanym z tym procesem pogłębiających się różnic pokoleniowych, dla prawidłowo przebiegającego okresu dojrzewania dziecka niezbędna jest zdolność adaptacyjna rodziców do ciągłego rozwoju, dostosowania się do zmian społeczno-kulturowych, dzięki którym w przypadku różnych systemów wartości możliwe jest utrzymanie porozumienia i bliskiej więzi z nastolatkiem. Odnotujmy tu także ważny wynik badań, a mianowicie to, że stwierdzono istotną zależność pomiędzy nasilonymi zachowaniami agresywnymi a odrzuceniem przez rówieśników we wczesnym okresie życia. Trzeba zwrócić uwagę na jeszcze jeden bardzo istotny fakt, a mianowicie przy świadomości społecznej, którą cechuje dość niski poziom edukacji związanej ze zdrowiem psychicznym trudno zauważyć rodzicom, że nasilone zachowania agresywne i buntownicze u dzieci mogą być również syndromem przeżywania przez dziecko objawów zaburzeń psychicznych np. depresji, zaburzeń lękowych. W takich przypadkach dziecko niekoniecznie musi się skarżyć na przygnębienie, obniżony nastój, apatię i brak energii życiowej, tak jak to ma miejsce np. w przypadku depresji osoby dorosłej. Jak „leczyć” agresję nastolatków wobec rodziców? Badania i analizy dotyczące diagnozy tego zjawiska, z perspektywy psychologicznej, pedagogicznej, socjologicznej i prawniczej nie dostarczają uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie. Każdy przypadek należy traktować indywidualnie w całej jego złożoności, kontekście i uwarunkowań rodzinnych i środowiskowych. Praktyka i doświadczenie pokazują, że w procesie obniżania poziomu agresji u dzieci i młodzieży trzeba korzystać jednocześnie z wielu metod, do których należą: Kształcenie umiejętności psychospołecznych Kształcenie umiejętności interpersonalnych – komunikacji i porozumiewania się, Kształcenie umiejętności konstruktywnego rozwiazywania konfliktów Kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem i negatywnymi emocjami rozpoznawania emocji. Dzieciom jest trudno zrozumieć własne negatywne stany emocjonalne i wyrażać je w sposób akceptowalny społecznie Odbudowywanie i wzmacnianie autorytetu rodzicielskiego i nauczycielskiego Kształtowanie empatii i szacunku do innych Wzmacnianie dobrej samooceny, wydobywaniem i wzmacnianiem zdolności i indywidualnych możliwości, pozwalających na przeżywanie sukcesów Diagnoza samopoczucia nastolatków np. pozwalająca wychwycić tendencje depresyjne Psychoterapia poznawczo-behawioralna Psychoterapia rodzinna. Psychoterapią, która jest zalecana w przypadku problemów z zachowaniem u dzieci i młodzieży są interwencje poznawczo-behawioralne. Wyniki badań wskazują na wysoki poziom efektywności zindywidualizowanych interwencji poznawczo-behawioralnych, szczególnie, gdy są stosowane równolegle zarówno wobec dzieci i młodzieży, jak i wychowawczej praktyki rodziców. Do interwencji poznawczo-behawioralnych należą między innymi: Program radzenia sobie z gniewem – trening umiejętności radzenia sobie z gniewem, kontrolowania gniewu Trening kontroli złości Trening zastępowania agresji Program radzenia sobie z problemami – trening umiejętności rozwiązywania problemów Systemowa psychoterapia rodzinna jest zalecana w przypadku zaburzeń rozwojowych, emocjonalnych i zachowania u dziecka. Terapia rodzinna jest szczególnie użyteczna w odniesieniu do problemów rozwojowych dzieci i młodzieży, kryzysów adolescencyjnych i związanych z tą fazą, występowaniem pozanormatywnych zachowań nastolatków. Centrum Medyczne Salus Pro Domo w Warszawie oferuje konsultacje psychologiczne, diagnozę i oddziaływania psychoterapeutyczne dla dzieci i młodzieży oraz ich rodziców w sytuacjach nasilonych zachowań agresywnych u dzieci i nastolatków. Co zrobić gdy dziecko się zgubi - rady dla rodziców i dzieciWakacyjny czas, życie w dużym mieście: wszystko to może stanowić ryzyko dla małego dziecka, które jest ufne i buja w obłokach. Warto przekazać dziecku wskazówki i zasady, które pomogą mu w trudnej sytuacji jaką niewątpliwie jest zgubienie się. Jedną z najważniejszych obaw wszystkich rodziców na świecie jest utrata dziecka. Boimy się kiedy jadą same na obóz albo kiedy nie wracają z osiedlowego sklepiku. Nikt nie powinien żyć w ciągłym strachu. Zatem co zrobić, gdy dziecko się zgubi? Dorośli wiedzą mniej więcej jak postępować, ale czy przekazaliśmy tę wiedzę naszym dzieciom? Tych kilka wskazówek może uratować życie dziecka, a nam sporo nerwów, gdy dziecko się dziecko to jeden z najczarniejszych scenariuszy jaki możemy sobie wyobrazić, właśnie dlatego warto uprzedzać fakty. W tym przypadku środkiem zapobiegawczym będzie jest bowiem plan, którego muszą przestrzegać zarówno dzieci, jak i rodzice. Nie mamy tutaj na myśli nadopiekuńczości, podłożem takich działań jest rodzicielska upewnić się czy Twój maluch (bez względu na wiek) wie co zrobić gdy się zgubi? Przedstawienie mu kilku rad i zasad da potrzebne narzędzia, które pomogą mu przetrwać w razie kryzysowej zrobić gdy dziecko się zgubi – kto powinien przekazywać wiedzę?Niezależnie od tego, czy jest to twój syn, bratanek czy syn sąsiada, ważne jest, aby wywierać dobry wpływ na otoczenie i zapobiegać powiększaniu się statystyk zaginionych dzieci. Warto przekazywać sobie taką wiedzę między przyjaciółmi, sąsiadami i członkami rodziny. Ostrożności nigdy zbyt opiekunki, trenerzy sportowi i wszyscy, którzy opiekują się małymi dziećmi powinni mieć plan awaryjny. Ma to na celu zminimalizowanie ryzyka utraty dziecka, którego uwaga ulega łatwemu ważne kto, lecz ważne jak przekaże się dane informacje dziecku. Pamiętaj, że najważniejszy jest prosty przekaz, który dotrze do potrzeb malucha. Strategia i plan zachowania musi być dla niego jasny i wytyczne dla dzieci i rodzicówNawet kilkuminutowa utrata dziecka z oczu wywołuje w nas dreszcze i silny lęk – to naturalne. Pomimo środków ostrożności i wiedzy całego świata zawsze istnieje ryzyko, że dziecko się zgubi. Jednak możemy je najbardziej dotyczy ten problem? Szczególnie dotyka dzieci w wieku od trzech do pięciu lat, których ciekawość sprawia, że oddalają się od swoich rodziców z chęcią ciągłej eksploracji ryzyko grozi dzieciom w miejscach o dużym natężeniu ludzi: centra handlowe, park, spacer w tłocznym centrum miasta czy podczas szkolnej numer jeden: Porozmawiaj z dzieckiem o ewentualności takiej sytuacjiTaka rozmowa powinna się odbyć w najbezpieczniejszym dla dziecka miejscu: w jego domu. Ważne jest, aby dziecko wiedziało, że bez względu na to pod czyją opieką się znajduje – musi przestrzegać przekazanych mu zasad i że Twoją intencją nie jest przestraszenie go. Wręcz przeciwnie, po tej rozmowie dziecko powinno czuć się bardziej pewne siebie i swoich musi wiedzieć, ze jego chęć eksploracji świata jest naturalna a ciekawość nie jest niczym złym. Powinno jednak pamiętać, że przekazane rady pozwolą mu bezpiecznie wrócić do rodziców, że dzięki zastosowaniu sie do tych kilku prostych poleceń – będzie całe i zrobić gdy dziecko się zgubi? Naucz je bezpiecznie prosić o pomocZawsze powtarzamy dziecku, aby nie rozmawiało z nieznajomymi. To bardzo ważna zasada, która w tym przypadku musi zostać lekko zmodyfikowana. Ponadto wymaga sporej intuicji od naszego dziecko się zgubi, powinno poprosić o pomoc osobę z dzieckiem. Rodziny, dziadkowie z dziećmi. Jeśli nie ma w pobliżu takich osób należy zapytać o pomoc samotną kobietę, bądź pracownika służb miejskich: policjanta, strażaka, strażnika wiąże się z innym bardzo ważnym elementem: nasze dziecko powinno znać numer telefonu do rodziców lub mieć przy sobie karteczkę z taką przypadku proszenia o pomoc nasz potomek musi podać następujące informacje: przekazać, że się zgubiło; imię i nazwisko swoje oraz rodziców; numer jest aby dziecko znało na pamięć swój adres numer 3: Dziecko powinno pozostać w jednym miejscuWielokrotnie to co pogorsza sytuację zagubionego dziecka jest jego przemieszczanie się i szukanie nauczyć nasze potomstwo, aby w razie takiej sytuacji pozostawało w łatwo widocznym miejscu, dokładnie tam gdzie ostatni raz widziało swoich rodziców, gdzie zdało sobie sprawę, że się zgubiło. Zapewnij dziecko, że zrobisz wszystko by je odnaleźć, że będzie Ci dużo łatwiej jeśli pozostanie w tym samym miejscu przez cały czas a Ty nie spoczniesz póki go nie przeprowadzić pewną symulację i na spacerze z dzieckiem zapytać go co by zrobiło, gdyby teraz straciło Cię z także następujące pytania: Do kogo byś podszedł po pomoc, gdybyś nie widział żadnej osoby z dziećmi w pobliżu (niech dziecko wskaże osobę)? Co byś zrobił, gdyby samotny mężczyzna kazał ci pójść razem z nim, aby znaleźć twoich rodziców? Przeczytaj również: Dziecko zachowuje się niewłaściwie? Co wtedy zrobić?Co zrobić gdy dziecko się zgubi? Pozostałe rady dla rodziców i dzieciOczywiście istnieje szereg zachowań, które będą przydatne wraz z przedstawionymi powyżej wskazówkami. Warto nauczyć dziecko, aby nie oddalało się od swoich rodziców w zatłoczonych miejscach. Zaleca się też przyszywanie etykietek na ubraniach dziecka, takich które zawierają imię i nazwisko oraz numer telefonu. W przypadku najmłodszych dzieci, które nie potrafią jeszcze zapamiętać liczb, a z trudnością przychodzi im wyartykułowanie imion rodziców: zostawmy im w kurteczce kartkę ze wszystkimi niezbędnymi informacjami. Będą mogli przekazać ją osobie, którą poproszą o pomoc. Pamiętaj, że musisz pokazać dziecku gdzie znajduje się taka karteczka. Przeprowadź próbę wykonywania połączeń telefonicznych do siebie i pozostałej rodziny. Miej pewność, że dziecko potrafi się z Tobą skontaktować. Kiedy dostarczasz dziecku wszystkich tych informacji, pamiętaj aby zrobić to w przystępny, nawet zabawny sposób. Istnieje cały szereg metod nauki poprzez zabawę. Nie wahaj się z nich jest też, aby kontrolować swoją reakcję, kiedy odnajdziemy swoje dziecko. To istotna rada dla rodziców. Nie powinniśmy reagować krzykiem i obwiniać dziecko za powstałą że być może to właśnie ono przeżywało największy stres. Moment zjednoczenia to miejsce na przytulenie i zapewnienie dziecka o swojej miłości. Pokaż dziecku jak bardzo cieszysz się, że je emocje opadną możecie też wspólnie przeanalizować: co doprowadziło do zagubienia się dziecka i jak tego uniknąć na może Cię zainteresować ...

co zrobić gdy dziecko wyzywa rodziców